Powiat Wągrowiecki

Ciekawe miejsca

Brdowo – folwark utworzony przez Karola Libelta, który pobudował tam dworek. W jego miejscu powstał w drugiej połowie XIX w. obecny pałacyk. Jest on wybudowany w stylu dziewiętnastowiecznych willowych rezydencji angielskich.

Chojna – kościół pw. św. Małgorzaty, zbudowany w 1776 r. z fundacji Macieja Mielżyńskiego starosty wałeckiego. Jest to kościół szachulcowy, jednonawowy, konstrukcji mieszanej: zrębowej od wewnątrz i słupowo-ramowej, wypełnionej cegłą od zewnątrz. Ołtarz główny późnobarokowy (I poł. XVIII w.), przeniesiony tu z kościoła bernardynów z Gołańczy. Na uwagę zasługuje prawy ołtarz boczny w stylu regencji z obrazem św. Małgorzaty. Wyposażenie wnętrza kościoła jest późnobarokowe. Strop belkowy, belka tęczowa z krucyfiksem z XVIII w. Nad fasadą zachodnią wnosi się wieża konstrukcji słupowej, zwieńczona czworobocznym dachem piramidalnym. Dach dwukalenicowy, kryty dachówką.

Czeszewo – kościół pw. św. Andrzeja Apostoła, wzniesiony ok. 1500 r., z neogotycką wieżą z ok. 1909 r. z hełmem wzorowanym na kościele Klarysek w Bydgoszczy. Wewnątrz wczesnobarokowy ołtarz główny z I poł. XVII w., marmurowe epitafium Karola Libelta pochowanego w podziemiach oraz obelisk z czarnego marmuru poświęcony jego synowi Karolowi poległemu w powstaniu styczniowym pod Brdowem. Na zewnątrz kościoła tablice nagrobne rodziny Szumanów, Sołtysińskich oraz ks. Stanisława Piszczygłowy. Od strony prezbiterium do kościoła przylega grób Pantaleona Szumana zmarłego w pobliskich Kujawkach. Pałac zbudowany w latach 1859–1860 wg projektu Wiktora Stabrowskiego dla Karola Libelta. Jest to budynek z piętrowym ryzalitem arkadowym na osi fasady i czterokondygnacjową wieżą. Charakteryzuje go wysokie podpiwniczenie oraz stosunkowo wysokie poddasze.

Gołańcz
Kościół pw. św. Wawrzyńca, wzniesiony według projektu inżyniera architekta Stefana Cybichowskiego z Poznania. Kamień węgielny poświęcił 9 sierpnia 1931 r. bp Antoni Laubitz. Konsekracji 19 sierpnia 1934 r. przewodniczył kard. August Hlond. To świątynia neoklasycystyczna na planie krzyża, murowana i otynkowana, pokryta wielospadowym dachem. Na kalenicy korpusu umieszczono specjalną wieżyczkę z sygnaturką, którą zwieńczono niewielką kopułą. Do głównej bryły dobudowano smukłą, czworoboczną, dwukondygnacyjną wieżę z dzwonnicą, na szczycie której umieszczono srebrny krzyż.

Kościół pobernardyński pw. Najświętszej Marii Panny wraz z ozdobną barokową bramą. Zabytek stanowi ślad obecności w Gołańczy konwentu franciszkanów obserwantów – bernardynów z zakonnej prowincji wielkopolskiej, działający w latach 1701–1827. Jest pozostałością dawnego zespołu klasztornego. Wzniesiony w stylu gotyckim na przełomie XV i XVI w. w latach 1695–1700 przebudowany w stylu barokowym z fundacji Marcina Smoguleckiego. Zbudowany na planie krzyża, którego ramiona tworzą kaplice. Wnętrze jest dość ubogie, na uwagę jednak zasługują barokowy ołtarz główny i ambona, z początku XVIII w. W lewej kaplicy na ścianie płyta nagrobna wojskiego wschowskiego Piotra Raczyńskiego z datą 1752. Do kościoła prowadzi barokowa brama z I połowy XVIII w. Kościół administrowany przez parafię rzymskokatolicką w Gołańczy. W bezpośrednim sąsiedztwie, znajduje się Dom Pastora dawnej gminy ewangelickiej, używany później jako dom Zgromadzenia Sióstr Serafitek. Przy kościele poklasztornym, w dniu 7 listopada 2016 r. odbyła się ceremonia uroczystego złożenia do grobu szczątków 25 obrońców zamku w Gołańczy z okresu Potopu Szwedzkiego. Polegli oni 3 maja 1656 r. podczas obrony zamku przed szwedzkim najeźdźcą. Mogiła poległych w walce ze Szwedami obrońców została odkryta w 2010 r., kiedy prowadzone były w tym miejscu prace archeologiczne.

Trapezowaty rynek z figurą św. Wawrzyńca autorstwa Marcina Rożka. Pomnik stanął na rynku w 1925 r., a w roku 1939 został zniszczony przez Niemców. Ponownego odsłonięcia pomnika dokonano w 2000 r.

Schrony obserwacyjno-bojowe Armii „Poznań” z 1939 r. usytuowane wzdłuż Rynny Gołaniecko-Wągrowieckiej. Obiekty fortyfikacyjne powstały latem 1939 r. Stanowią pozycję osłaniania Armii Poznań, w skład której wchodzi 17 schronów żelbetowych wybudowanych przez grupę fortyfikacyjną nr 92. Obiekty te zostały pogrupowane w trzy ośrodki oporu: Podjezierze (3 schrony), Gołańcz (4 schrony) i Dobieszewko (5 schronów). Ośrodki te uzupełniają schrony obserwacyjne usytuowane w przesmykach jezior w: Laskownicy Wielkiej, Bukowcu i Wągrowcu. Powstałe obiekty w czasie II wojny światowej nie zostały wykorzystywane militarnie, gdyż główne natarcie niemieckie w 1939 r. było skierowane na Przedmoście Bydgoskie.

Zamek kasztelański jest jednym z najcenniejszych zabytków nie tylko miasta, ale nawet województwa. Usytuowany nad brzegiem Jeziora Smolary, pochodzący z drugiej połowy XIV w. budynek w postaci obronnej wieży mieszkalnej, to zabezpieczona betonowymi stropami, zadaszona ceglana wieża, częściowo otoczona pierścieniem 4-metrowej wysokości murów, zachowanych od strony północnej i od zachodniej. W jednym z narożu murów wznosi się cylindryczna baszta z otworem strzelniczym; fragmentarycznie przetrwała też barokowa brama wjazdowa z drugiej połowy XVIII w., zbudowana na fundamentach bramy gotyckiej.

Oleszno (gm. Gołańcz) – kamień w Borku Oleskim, pomnik przyrody, to głaz narzutowy o nieregularnych kształtach znajdujący się w lesie, na południe od wsi, po południowej stronie linii kolejowej z Wągrowca do Bydgoszczy. Głaz ma 430 cm długości, 340 cm szerokości, a z ziemi wystaje 150 cm. Duży ciężar głazu powoduje, że stopniowo zapada się w ziemię.

Panigródz (gm. Gołańcz) – kościół pw. św. Jana Chrzciciela z 1830 r., zakrystię i kruchtę dobudowano w 1913 r. Na cmentarzu przykościelnym znajduje się grób ks. Maksymiliana Gutsche.

Smogulec (gm. Gołańcz) – kościół pw. św. Katarzyny i bł. Matki Karłowskiej wybudowany w 1619 r. Stanowi on wielkopolską perłę architektury renesansu ze złotą kaplicą Hutten-Czapskich z lat 1876–1879. Wewnątrz trzy późnorenesansowe portale z piaskowca, pięknie rzeźbiony chór, polichromia i witraże wykonane według projektu Juliusza Makarewicza z Krakowa. Pozostałości po pałacu Hutten-Czapskich.

drukuj ()